Một nghiên cứu mới mang tính đột phá của các nhà khoa học cho thấy cà phê sai quả hơn và hạt to hơn khi chim và ong hợp sức để bảo vệ và thụ phấn cho cây cà phê.
Khi cà phê không có ong và chim
Ong, chứ không phải ai khác, đóng góp đến 40% sản lượng cà phê trên thế giới. Hai giống cà phê được trồng phổ biến nhất là cà phê Arabica và Robusta đều thụ hưởng những tác động của loài ong nhưng mức độ từng loại khác nhau.
Cụ thể, Arabica là giống cà phê thuộc các vùng cao nguyên có độ cao trên 1.200 – 1.500 mét. Chúng tự thụ phấn và thường không cần ong để thụ phấn mà thụ phấn nhờ gió. Tuy nhiên, khi có nhiều ong vây quanh, sản lượng cà phê Arabica thu được tăng tới 16%!
Khác với Arabica, Robusta trồng ở vùng thấp và phù hợp với môi trường sống có sự đa dạng sinh học. Chúng không tự sinh sản mà phụ thuộc hoàn toàn vào thụ phấn chéo. Các loài thụ phấn chéo thì không thể tự thụ phấn bằng nhụy hoa của mình mà cần phấn hoa từ các cây khác cùng loại.
Vậy làm thế nào một cây cà phê có thể lấy phấn hoa từ cây khác? Thông qua những con ong và hoặc các loài thụ phấn! Nếu không có ong, thì cà phê, nhất là loài Robusta, sẽ không thể thụ quả được chứ chưa nói đến chất lượng quả bị giảm sút.
Chim chích vàng (Setophaga petechia) là loài chim ăn sâu bọ thường tìm thấy tại các đồn điền cà phê. Ảnh: Daniel Karp
Vậy còn loài chim? Chúng ta đều biết cà phê là một trong những loại cây trồng có lợi nhuận kinh tế cao nhất thế giới và việc trồng cà phê hỗ trợ sinh kế của khoảng 100 triệu người trên toàn cầu.
Tuy nhiên, nhiều niên vụ mùa cà phê có thể bị đe dọa bởi loài bọ cánh cứng. Bọ cánh cứng ăn sâu vào hạt cà phê và làm hỏng hạt cà phê. Loài dịch hại có nguồn gốc từ châu Phi hiện đã xuất hiện tại hầu hết các quốc gia trồng cà phê trên thế giới.
Các nhà sinh vật học tại đại học Stanford, Clifornia, Hoa Kỳ, đã tiến hành một nghiên cứu tại các trang trại trồng cà phê tại Costa Rica vài năm trước đây. Họ đã tính sản lượng cà phê ở các vườn cà phê trồng trong mái che và các vườn cà phê trồng ngoài trời đều bị nhiễm bọ cánh cứng. Sau đó tiến hành xác định loài chim nào ăn bọ cánh cứng bằng cách thu thập phân chim gửi đến phòng thí nghiệm tại Stanford và xác định được 5 loài chim được xác định giúp dịch hại bọ cánh cứng giảm một nửa tại các vườn cà phê.
Các nhà khoa học thuộc nhóm này cho biết, tùy theo mùa, các loài chim này giúp lợi nhuận của người trồng cà phê tăng từ 75 đến 310 USD trên mỗi ha tại Costa Rica. Họ cũng chỉ ra rằng các trang trại cà phê càng gần các khu rừng thì các loài chim càng mang lại nhiều lợi ích thông qua việc tiêu diệt dịch hại. Nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Ecology Letters.
Thêm một nghiên cứu mới có giá trị về lợi ích của chim và ong với cà phê
Một nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng hạt cà phê to hơn và nhiều hơn khi chim và ong hợp sức để bảo vệ và thụ phấn cho cây cà phê.
Theo nghiên cứu của Đại học Vermont, nếu không có chim và ong, nông dân trồng cà phê sẽ thấy năng suất cây trồng giảm 25%. Tác giả chính Alejandra Martínez-Salinas cho biết: “Cho đến nay, các nhà nghiên cứu thường tính toán các lợi ích của tự nhiên một cách riêng biệt và sau đó chỉ cần cộng chúng lại. “Nhưng bản chất là một hệ thống tương tác, có đầy đủ các hợp lực quan trọng và sự đánh đổi. Chúng tôi chỉ ra tầm quan trọng về mặt sinh thái và kinh tế của những tương tác này, trong một trong những thử nghiệm đầu tiên ở quy mô thực tế tại các trang trại thực tế”.
Đối với thử nghiệm, các nhà nghiên cứu từ Mỹ Latinh và Hoa Kỳ đã loại trừ các loài chim và ong khỏi cây cà phê trên 30 trang trại bằng sự kết hợp của lưới lớn và túi ren nhỏ. Họ đã thử nghiệm bốn kịch bản chính: chỉ hoạt động của chim (kiểm soát dịch hại), chỉ hoạt động của ong (thụ phấn), không có hoạt động của chim và ong nào cả, và cuối cùng, một môi trường tự nhiên, nơi ong và chim được tự do thụ phấn và ăn côn trùng như sâu đục quả cà phê; bọ cánh cứng được biết đến là một trong những loài gây hại nặng nề nhất ảnh hưởng đến sản xuất cà phê trên toàn thế giới.
Bọ cánh cứng sâu đục quả cà phê (Hypothenemus hampeii) là loài côn trùng gây hại chính trên cây cà phê. Ảnh: Daniel Karp
Kết quả của cuộc thử nghiệm cho thấy nếu không có chim và ong, năng suất trung bình giảm gần 25%, trị giá khoảng 1.066 USD / ha. Điều này thực sự quan trọng đối với ngành công nghiệp cà phê trị giá 26 tỷ đô la – vốn tác động tới người tiêu dùng, nông dân và các tập đoàn cà phê.
Natalia Aristizábal, một ứng viên tiến sĩ tại Viện Môi trường Gund của UVM và Trường Tài nguyên và Môi trường Rubenstein cho biết: “Một lý do quan trọng mà chúng tôi đánh giá những đóng góp này là để giúp bảo vệ và bảo tồn nhiều loài mà chúng ta phụ thuộc vào. . “Các loài chim, ong và hàng triệu loài khác hỗ trợ cuộc sống và sinh kế của chúng ta, nhưng phải đối mặt với các mối đe dọa như phá hủy môi trường sống và biến đổi khí hậu.”
Theo các nhà nghiên cứu, một trong những khía cạnh đáng ngạc nhiên nhất của nghiên cứu là nhiều loài chim cung cấp dịch vụ kiểm soát dịch hại cho cây cà phê ở Costa Rica đã di cư hàng nghìn dặm từ Canada và Mỹ.
Nhóm cũng đang nghiên cứu việc thay đổi cảnh quan trang trại tác động như thế nào đến khả năng mang lại lợi ích cho sản xuất cà phê của chim và ong.
Nguồn: Sciencedaily
Đọc thêm nhiều bài hay về cà phê tại đây : https://vsca.vn/?lang=vi
