NHỮNG VÙNG ĐẤT CÀ PHÊ THẾ GIỚI – PHẦN 2

Tiếp tục trên chuỗi hành trình khai phá những vùng đất vàng trồng hạt cà phê trên thế giới. Sau phần một ở tại những miền đất nước trồng cà phê Trung Mỹ. Ta hiểu được rằng, ở mọi vị trí, địa thế khác nhau, dù cho đó là những khác biệt nhỏ nhất thì hương vị và chất lượng ẩn chứa trong mỗi hạt cà phê đều là những ẩn số độc dị nhất và luôn cần được khai triển.   

Ngay đất trồng cà phê tốt cũng là thứ đất đỏ, còn gọi là đất bazan (basalt) của những vùng đồi núi cao nguyên. Đất này vốn là những thứ nham thạch ở trong lòng trái đất và được nóng chảy dưới áp suất và nhiệt độ cao tới vài ngàn độ bách phân. Nham thạch đã trào dâng khỏi những miệng núi lửa từ hàng trăm ngàn năm nay, rồi bị phân huỷ, rồi tan rã trong không khí và nước mưa để trở thành thứ đất trồng màu mỡ, rất thích hợp với các loại cây công nghiệp.

Trong lịch sử tiến hoá của loài người và của văn minh, chính những vùng đất này là những cái nôi văn hoá trong vòng năm mươi ngàn năm nay và hiện cũng là nơi tập trung đông đảo nhất của con người trên trái đất

A.2. VÙNG CÀ PHÊ NAM MỸ

Colombia:

Colombia là một trong những quốc gia nổi tiếng nhất về sản xuất cà phê chất lượng cao và được sản xuất đầu tiên ở vào năm 1723 bởi người Jesuits, tuy cũng có nhiều người trồng khác. Cà phê lan rộng từ từ như một cây canh tác thương mại tới nhiều vùng trong đất nước, nhưng việc sản xuất không đáng kể cho tới gần cuối thế kỷ 19. Đến năm 1912, cà phê chiếm khoảng 50% xuất khẩu của Colombia.

Những cây cà phê ở đây được chăm sóc rất kỹ lưỡng và hạt cà phê được lựa chọn cẩn thận theo những tiêu chuẩn rất cao. Chính sự phát triển bền vững này cho ra những hạt cà phê tốt nhất, mang lại niềm tự hào cho hàng ngàn hộ nông dân trồng cà phê lớn nhỏ trên khắp quốc gia Colombia. Những sườn núi dốc cao tạo nên môi trường hoàn hảo để phát triển cây cà phê, tuy nhiên nó cũng là nguyên nhân gây khó khăn cho việc vận chuyển hạt cà phê tới các trung tâm thu mua và các bến cảng ngoại dịch.

Hạt cà phê Colombia có hương trái cây rất có thể có một loại cà phê từ Colombia đáp ứng được tiêu chuẩn này. 

Hương vị chủ đạo ở Colombia có hương vị rất đa dạng, từ những loại nặng hơn, nhiều vị sô cô la hơn, đến những loại giống mứt, ngọt, và giàu hương vị trái cây. Các hương vị thay đổi rất đa dạng qua nhiều vùng. Thơm nồng nàn, độ chua cao nhưng cũng rất cân bằng, xen với vị đắng có hậu, thường được sử dụng trong những thương hiệu cà phê cao cấp. Cho dù bạn muốn cà phê cân bằng, đậm đà, hay một cái gì đó rung động thì hương vị phổ biến ẩn trong hạt cà phê Colombia vẫn là độ chua và body trung bình, cam quýt.

Brazil:

Không nghi ngờ gì nữa, Brazil là quốc gia có ảnh hưởng nhất tới thị trường cà phê trên toàn thế giới.  Đất nước sản xuất và xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới là Brazil (trên ba triệu tấn/năm) với số nhân công trên năm triệu người và tổng số cây cà phê là khoảng chừng ba tỷ. Những đồn điền cà phê ở Brazil gần như mở rộng tới bất tận, cần đến hàng trăm người để quản lý và vận hành, sản xuất một lượng cà phê khổng lồ. Brazil cũng trồng cùng lúc hai loại cà phê arabica và robusta ở những vùng đất có độ cao khác nhau.Là nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới trong suốt hơn 150 năm. 

Ngày nay, Brazil trồng khoảng một phần ba lượng cà phê thế giới. Trong quá khứ, thị trường của cà phê Brazil có lúc chiếm đến 80%. Cả hai loại cà phê arabica và robusta  đều được trồng ở đất nước này nhưng các vùng trồng chúng là khác nhau. Khí hậu, môi trường xung quanh, chất lượng giống và độ cao quyết định phần lớn cho sự phát triển của cây cà phê ở đây. Một tách cà phê hảo hạng Brazil là một cái gì đó rất rõ ràng, hương vị thanh, ngọt ngào, thể chất vừa vặn, có axit thấp và ít chua.

B. CHÂU PHI & TRUNG ĐÔNG

Ethiopia:

Là nơi sinh ra cà phê và là nước trồng cà phê lớn thứ 5 trên thế giới, Thực tế, không quá khó để tin rằng cà phê có nguồn gốc từ một vùng đất – nơi mà rừng cây cà phê hoang dã vẫn là nguồn thu hoạch cà phê chủ yếu. Cà phê chính là một phần thiết yếu trong văn hóa của dân bản địa suốt 10 thế kỷ. Cà phê thường được trồng ở Sidamo, Harer và Kaffa. Đặc biệt hơn, tại Ethiopia có 99% sự đa dạng di truyền thực vật cà phê trên thế giới. Tức là, những nghiên cứu duy truyền học cho thấy các giống cà phê được trồng & sản xuất toàn thế giới ngày nay chỉ chiếm không quá 1% số giống loài cà phê hiện diện ở Ethiopia. Điều này khiến cà phê Ethiopia trở thành địa danh về sự đa dạng cà phê và kì lạ nhất trên thế giới. Quả thực mùi vị của các giống cà phê bản địa vô cùng phong phú, có loại có mùi vị cà phê đậm đà xen lẫn cả mùi socola, có loại còn có mùi của đồng cỏ hoặc hoa trái. Phải gọi là đầy đủ hương và vị.

Kenya:

Là nước láng giềng nằm sát với Ethiopia. Cà phê ở Kenya nổi tiếng với chất lượng và thường được phân loại nhiều cấp. Cà phê có mùi hương rất mạnh và được ưa chuộng tại Hoa Kỳ và châu Âu. Hạt cà phê Kenya cho ra những tách cà phê với hương vị sắc nét, thoang thoảng vị chua của trái cây, là sự kết hợp mùi vị đậm đà và nhiều hương vị phong phú. Nếu bạn nhấp một ngụm nhỏ thôi bạn cũng sẽ nghe thấy trong miệng mình sự hòa tấu mãnh liệt của nho đen, mận, hoa tươi. Sau đó sẽ là vị ngọt của siro mạch nha, dù khá cân bằng những vẫn rất “đã”.

Cây cà phê được trồng trên các đồi dưới chân núi Kenya, trong các đồn điền cà phê nhỏ. Những nông dân Kenya rất chú trọng chất lượng của hạt cà phê, vậy nên từ khâu thu hoạch tới khâu chế biến, sấy khô đều được kiểm soát tỉ mỉ. Kenya có hệ thống phân loại chất lượng riêng, trong đó Kenya AA có nghĩa là loại cà phê có kích thước lớn nhất trong 10 mức mà Kenya đặt ra.

Yemen:

Là một trong những quốc gia đầu tiên có cây cà phê. Người ta vẫn có thể tìm thấy những gốc cà phê lâu đời, là minh chứng tốt nhất của thời gian. Cây cà phê ở đây phổ biến đến nỗi trong các khu vườn nhỏ của các hộ gia đình tại Yemen, phần lớn ta đều có thể tìm được một vài cây cà phê. Vì khí hậu khắc nghiệt và nguồn nước khan hiếm nên cây cà phê tại đây trông nhỏ hơn các loại cây cà phê khác rất nhiều. Cũng vì thiếu nước, phương pháp chủ yếu dùng để sản xuất cà phê là phương pháp chế biến khô. Kết quả là người ta tìm thấy trong hạt cà phê Yemen một hương vị đặc biệt với sự đậm đà, hậu vị rất rõ mà chẳng có nơi nào có được.

Từ xa xưa, khi cà phê được vận chuyển từ cảng Mocha của Yemen đi khắp mọi nơi trên thế giới, từ “Mocha” cũng trở thành tên gọi của cà phê đến từ Ả Rập. Người Hà Lan đã tạo nên loại cà phê trộn đầu tiên khi kết hợp cà phê Mocha với cà phê được trồng trên đảo Java, mà ngày nay được biết đến với tên gọi nổi tiếng : Mocha Java.

C. CHÂU Á

Indonesia:

Indonesia là một quốc gia bao gồm hàng ngàn đảo, trong đó có một số đảo lớn như Sumatra, Java, Sulawesi. Đây cũng là những cái tên nổi tiếng thế giới với những hạt cà phê chất lượng, nó gần như là thương hiệu quốc gia và đặt dấu mốc cho sự phát triển của cây cà phê ở Indonesia.. Cây cà phê được người Hà Lan mang tới Indonesia vào thế kỷ 17 và nhanh chóng trở thành nơi cung cấp cà phê hàng đầu thế giới. Ngày nay, phần lớn cà phê được trồng tại những đồn điền nhỏ chừng 1-2 hecta và họ đều sử dụng phương pháp chế biến khô. Cà phê Indonesia được ghi nhận là đậm đà, có vị chua nhẹ.

Hồi xưa, những người nông dân giữ hạt cà phê lại để mong rằng có thể bán với giá cao hơn. Sau đó, kho bãi được dựng lên, và người ta phát hiện ra nhờ khí hậu ấm áp đặc trưng của vùng nhiệt đới, hạt cà phê khi ủ một khoảng thời gian thì có mùi vị nồng nàn hơn và ít chua hơn. Nó là một quá trình chứ không phải nhờ công nghệ. Vậy là Indonesia còn được biết đến với những hạt cà phê ở đúng độ tuổi – hạt cà phê sau khi xử lý, phơi khô xong vẫn chưa sử dụng liền mà phải ủ từ 6 tháng tới 1 năm, thậm chí 2 năm. Sự thành công này không chỉ tại Indonesia mà có ảnh hưởng to lớn đến sản xuất cà phê toàn cầu. Kể từ đó tên Java và Sumatra – đã trở thành đại diện cho cà phê với chất vị hảo hạng trong nhiều thế kỷ qua.

Vietnam:

Đứng thứ nhì về lượng xuất khẩu cà phê là Việt Nam, với hơn một triệu tấn/năm, và số cây chừng một tỷ. Cà phê ở Việt Nam phát triển rất mạnh mẽ và gần như độc quyền về giống cà phê Robusta, khiến Việt Nam là một nhà cung cấp chính trong ngành công nghiệp cà phê thế giới và cung cấp một phần lớn cà phê hòa tan của thế giới. Vào giữa thế kỷ 19, người Pháp đã mang giống cà phê Bourbon tới Việt Nam và trồng chúng ở phía Bắc nước ta. Cây cà phê phát triển rất mạnh mẽ, và sau đó chúng trở thành cây được trồng trên khắp cả nước. 

Tuy nhiên vì yêu cầu địa lý và khí hậu, thêm vào là sự tập trung của nước ta sau giải phóng nên cây cà phê được chỉ định tập trung phát triển ở vùng đất đỏ bazan trù phú. Phần lớn diện tích cà phê nước ta trồng robusta, có mùi vị rất đậm đà, còn arabica thì được trồng ở các cao nguyên như Lâm Đồng, Đà Lạt. Nếu bạn có ông hay bà và thường nghe về ly cà phê đúng chất phải là cà phê Bourbon thì sự tích nó là như vậy, Bourbon là giống cà phê đầu tiên xuất hiện ở nước ta.

Hiện nay cà phê là ngành công nghiệp khổng lồ vì sử dụng đến hơn hai mươi lăm triệu người lao động trồng trọt, hái, chế biến,… Cà Phê trong giao dịch thương mại toàn cầu có giá trị đứng thứ nhì, chỉ thua có dầu hoả, nên còn được gọi là vàng đen. Cà Phê cũng đang là thức uống phổ thông nhất thế giới, vượt cả trà, với số lượng tiêu thụ ước chừng hơn bốn trăm tỉ cốc/năm. Với dân số toàn cầu khoảng bảy tỉ, nếu chia đều đầu người, lượng tiêu thụ là hơn năm mươi bảy cốc cà phê/năm/người.

Xem thêm Những vùng đất cà phê thế giới phần 1 ở đây nhé:https://vsca.vn/nhung-vung-dat-vang-trong-hat-ca-phe/?lang=vi

Và nhiều điều hay về cà phê ở đây: https://vsca.vn/?lang=vi